Cuộc sống điền viên luôn là một đề tài hấp dẫn trong văn chương, đặc biệt là với các thi nhân xưa. Bài thơ Thuật hứng 24 của Nguyễn Trãi là một minh chứng rõ nét cho điều này. Bài thơ không chỉ khắc họa bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, mà còn thể hiện tâm hồn thanh cao, ung dung tự tại của vị anh hùng dân tộc giữa chốn thôn quê yên ả. Vậy “Thuật Hứng 24 đọc Hiểu” như thế nào để cảm nhận hết vẻ đẹp của tác phẩm? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu.
Nguyễn Trãi và khát vọng hòa mình với thiên nhiên
Nguyễn Trãi là một nhà thơ, nhà văn hóa lớn của dân tộc. Ông để lại cho đời sau một kho tàng văn học đồ sộ, có giá trị cả về nội dung lẫn nghệ thuật. Trong số đó, Quốc âm thi tập là một tác phẩm tiêu biểu, bao gồm nhiều chùm thơ với các chủ đề khác nhau như Ngôn chí, Trần tình, Thuật hứng, Báo kính cảnh giới… Bài thơ Thuật hứng 24 nằm trong chùm thơ “Thuật hứng”, được viết khi Nguyễn Trãi về ở ẩn tại Côn Sơn. Bài thơ thể hiện rõ nét tâm trạng vui thú, hòa mình với thiên nhiên của ông sau khi lui về ở ẩn.
Ảnh: Chân dung Nguyễn Trãi
Phân tích bài thơ Thuật hứng 24
Bài thơ được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật, ngôn ngữ bình dị, mộc mạc, gần gũi với lời ăn tiếng nói của nhân dân.
Cáo quan về với cuộc sống bình dị:
Cõng danh đã được hợp về nhàn,
Lãnh đạm âu chi thế nghị khen.
Hai câu thơ đầu tiên cho thấy Nguyễn Trãi hài lòng với quyết định cáo quan về ở ẩn của mình. Ông không còn quan tâm đến công danh, sự khen chê của người đời. Từ “hợp” cho thấy sự vừa vặn, thích hợp của hoàn cảnh với lựa chọn lui về ở ẩn của ông.
Vẻ đẹp cuộc sống điền viên:
Ao cạn vớt bèo cấy muống,
Đìa thanh phát cỏ ương sen.
Hai câu thực miêu tả những công việc đồng áng quen thuộc: vớt bèo, cấy muống, phát cỏ, ương sen. Những hình ảnh này gợi lên một cuộc sống bình dị, gần gũi với thiên nhiên. Phép đối được sử dụng khéo léo, tạo nên sự hài hòa, cân đối cho câu thơ.
Cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp:
Kho thu phong nguyệt đầy qua nóc,
Thuyền chở yên hà nặng vạy then.
Hai câu luận miêu tả cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, khoáng đạt. Hình ảnh “phong nguyệt đầy qua nóc” gợi lên một không gian rộng lớn, tràn ngập ánh trăng, gió mát. “Thuyền chở yên hà nặng vạy then” lại vẽ nên bức tranh sông nước hữu tình, yên bình.
Tấm lòng trung hiếu với đất nước:
Bui có một lòng trung lẫn hiếu,
Mãi chẳng khuyết, nhuộm chẳng đen.
Hai câu kết khẳng định tấm lòng trung hiếu với đất nước của Nguyễn Trãi. Dù sống trong cảnh nhàn, ông vẫn một lòng hướng về dân, về nước. “Mãi chẳng khuyết, nhuộm chẳng đen” thể hiện sự kiên định, không thay đổi của tấm lòng ấy.
Ảnh: Chùa Côn Sơn – nơi Nguyễn Trãi về ở ẩn
Kết luận
Bài thơ Thuật hứng 24 là một bài thơ hay, thể hiện tâm hồn thanh cao, ung dung tự tại của Nguyễn Trãi giữa cuộc sống điền viên. Bài thơ cũng khẳng định tấm lòng yêu nước thương dân, luôn đau đáu nỗi niềm quốc gia của ông. Thông qua việc “thuật hứng 24 đọc hiểu”, ta càng thêm trân trọng tài năng và nhân cách của vị anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi. Sự kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên và con người, giữa tâm hồn thanh cao và tấm lòng yêu nước đã tạo nên sức hấp dẫn riêng cho bài thơ.
