Tiếng Việt, ngôn ngữ mẹ đẻ, tưởng chừng quen thuộc nhưng lại ẩn chứa vô vàn điều thú vị và cả những điều “khó nhằn”. Dù sinh ra và lớn lên ở Việt Nam, sử dụng tiếng Việt hàng ngày, liệu chúng ta đã thực sự hiểu tường tận về những câu thành ngữ, tục ngữ mà ông cha ta để lại? Cuốn sách “Người Việt Nói Tiếng Việt” của tác giả Nguyễn Quang Thọ sẽ giúp bạn giải đáp câu hỏi này.
Tác giả Nguyễn Quang Thọ, một người con đất Việt với tình yêu sâu đậm dành cho tiếng mẹ đẻ, đã mạnh dạn “gây sự” với những quan niệm sai lầm về thành ngữ, tục ngữ Việt Nam. Ngay trên bìa sách, dòng chữ “Sưu tập, khảo cứu về thành ngữ, tục ngữ bị các từ điển bỏ sót hoặc trao đổi lại phần giải nghĩa” như một lời khẳng định chắc nịch về mục đích của cuốn sách. Liệu có phải tác giả đang “múa rìu qua mắt thợ” khi cho rằng các từ điển hiện hành còn thiếu sót và cần xem xét lại?
Nước Ốc Có Thực Sự Nhạt?
Tác giả Nguyễn Quang Thọ, sinh năm 1949 tại Nam Định, lớn lên ở Hà Nội, từng là chiến sĩ Sư đoàn 304, tốt nghiệp ngành Ngữ văn Đức tại Đại học Karl Marx (Leipzig) và cao học tại Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP.HCM. Với bề dày kinh nghiệm trong lĩnh vực ngôn ngữ, ông đã dành nhiều tâm huyết để nghiên cứu và phân tích hơn 600 thành ngữ, tục ngữ trong cuốn sách này.
alt
Bìa cuốn sách “Người Việt Nói Tiếng Việt”
Một ví dụ điển hình được tác giả đưa ra là thành ngữ “Nhạt Như Nước ốc”. Ông cho rằng, nước ốc không hề nhạt như nhiều người vẫn nghĩ. Thực tế, thành ngữ chính xác phải là “Nhạt như nước ốc ao bèo”. Ở những ao tù nước đọng, bèo phát triển mạnh, hút hết chất dinh dưỡng, khiến ốc còi cọc và nước ốc đương nhiên cũng nhạt. Qua đó, tác giả khẳng định tầm quan trọng của việc tìm hiểu ngữ cảnh và nguồn gốc của thành ngữ, tục ngữ.
Mắt Thấy Tai Nghe, Lời Ăn Tiếng Nói
Cuốn sách được chia thành các chương với những cái tên đầy ẩn ý như “Mắt thấy tai nghe”, “Nói gần nói xa, chẳng qua nói thật”, “Đánh trống qua cửa nhà sấm”. Mỗi chương là một câu chuyện, một trải nghiệm thực tế của tác giả về những thành ngữ, tục ngữ mà ông đã được nghe, được thấy. Tác giả không ngần ngại “cãi” lại cách giải nghĩa của nhiều từ điển, điển hình là tục ngữ “Qua chợ còn tiền, vô duyên khỏi nhẵn má”. Ông cho rằng câu tục ngữ đúng phải là “Qua chợ còn tiền, vô duyên nhẵn má”.
Tình Yêu Dành Cho Tiếng Việt
alt
Nhà báo Nguyễn Quang Thọ
“Người Việt Nói Tiếng Việt” không chỉ là một cuốn sách nghiên cứu về thành ngữ, tục ngữ mà còn là sự thể hiện tình yêu, niềm đam mê của tác giả đối với tiếng mẹ đẻ. Cuốn sách đặt ra nhiều vấn đề, khơi gợi nhiều tranh luận, nhưng trên hết, nó nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc giữ gìn và phát huy vẻ đẹp của tiếng Việt.
“Người Việt Nói Tiếng Việt” đã được ra mắt bạn đọc tại Đường sách TP.HCM vào ngày 1/7. Đây là cơ hội để những người yêu tiếng Việt cùng nhau trao đổi, thảo luận và khám phá những điều thú vị về ngôn ngữ của dân tộc.
