Xảo biện, một từ ngữ Hán Việt quen thuộc, thường được sử dụng để chỉ những lời lẽ khéo léo nhưng thiếu trung thực. Vậy xảo biện thực sự có nghĩa là gì? Bài viết này sẽ đi sâu phân tích ý nghĩa của từ “xảo biện” dựa trên Từ điển Hán Nôm, giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về từ ngữ này.
Contents
Phân tích ý nghĩa của từ “xảo biện”
“Xảo biện” được ghép từ hai chữ Hán: “xảo” (巧) và “biện” (辯).
- Xảo (巧): Mang nghĩa khéo léo, tinh xảo, tài giỏi. Trong một số ngữ cảnh, “xảo” cũng có thể hàm ý sự khôn ngoan, mưu mẹo, thậm chí là gian xảo.
- Biện (辯): Có nghĩa là nói, biện luận, tranh luận, phân biệt. “Biện” cũng có thể chỉ khả năng ăn nói lưu loát, hùng biện.
Khi ghép lại thành “xảo biện” (巧辯), từ này mang nghĩa là lời lẽ khéo léo, tài tình trong việc tranh luận. Tuy nhiên, “xảo biện” thường được hiểu theo nghĩa tiêu cực, chỉ sự khôn khéo, léo lắt trong lời nói nhằm che giấu sự thật, đánh lạc hướng người nghe, hoặc biện minh cho những hành vi sai trái. Nói cách khác, xảo biện là dùng lời lẽ khôn khéo để bao biện cho điều sai trái.
Xảo biện trong đời sống thực tiễn
Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta có thể gặp nhiều trường hợp sử dụng xảo biện. Ví dụ, một người phạm lỗi nhưng lại dùng lời lẽ khéo léo để đổ lỗi cho người khác, hoặc một chính trị gia dùng những luận điệu hoa mỹ để che giấu những hành vi tham nhũng. Việc nhận diện xảo biện là rất quan trọng để tránh bị lừa dối và đưa ra những phán đoán chính xác.
Quay lén du khách tắm và những vụ “camera giấu kín” gây xôn xao
Phân biệt xảo biện với hùng biện
Nhiều người thường nhầm lẫn giữa xảo biện và hùng biện. Tuy nhiên, hai khái niệm này có sự khác biệt rõ rệt. Hùng biện là khả năng diễn đạt ý kiến một cách mạnh mẽ, thuyết phục, truyền cảm hứng, thường được sử dụng trong các bài diễn văn, tranh luận. Trong khi đó, xảo biện lại tập trung vào việc sử dụng lời lẽ khôn khéo để lừa dối, đánh lạc hướng, biện minh cho điều sai trái.
Kết luận
Tóm lại, xảo biện là việc sử dụng lời lẽ khéo léo, tinh vi để che đậy sự thật, bao biện cho điều sai trái. Hiểu rõ nghĩa của từ “xảo biện” giúp chúng ta nhận diện và tránh bị lừa dối bởi những lời lẽ hoa mỹ, thiếu trung thực. Việc phân biệt xảo biện với hùng biện cũng rất quan trọng để đánh giá đúng giá trị của lời nói.
Hãy tỉnh táo trước những lời lẽ “xảo biện” và luôn tìm kiếm sự thật.
