Bài viết được tham khảo ý kiến từ ThS.BS Nguyễn Thành Long – Chuyên gia tư vấn tâm thần, Phòng khám tâm lý – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City
Contents
Trầm cảm nặng tác động mạnh mẽ đến tinh thần và sức khỏe người bệnh cũng như gia đình họ. Đáng lo ngại, bệnh nhân trầm cảm nặng có thể nảy sinh ý định tự tử.
1. Trầm Cảm Nặng Là Gì?
Trầm cảm được chia thành ba mức độ: nhẹ, vừa và nặng. Trong đó, trầm cảm nặng là giai đoạn nguy hiểm và khó điều trị nhất, bệnh nhân có thể có ý định hoặc hành vi tự sát, đòi hỏi quá trình điều trị kiên trì.
Trầm cảm là nguyên nhân của hơn 50% các trường hợp tự tử. Thống kê cho thấy nam giới ít bị trầm cảm hơn nữ giới, nhưng khi mắc bệnh, họ có xu hướng tự sát cao hơn.
Hai nhóm đối tượng có nguy cơ tự sát cao khi bị trầm cảm nặng:
- Nam giới, trên 50 tuổi, sống ở nông thôn.
- Nữ giới, trẻ tuổi, sống ở thành thị.
Suy nghĩ tự tử xuất hiện nhiều hơn hành vi tự tử khoảng 10-12 lần. Nguy cơ tự sát cao ở những người đã từng tự tử, có người thân tự tử hoặc bị trầm cảm, nghiện rượu, cũng như những người sống cô lập. Hành vi tự tử có thể xảy ra đột ngột hoặc được lên kế hoạch trước, âm thầm hoặc có báo trước.
Sau đoạn mở đầu, chèn liên kết nội bộ: Bạn đã biết minh định là gì chưa?
2. Dấu Hiệu Của Trầm Cảm Nặng
Người bị trầm cảm nặng có hai triệu chứng cốt lõi và hầu hết (hoặc tất cả) các triệu chứng liên quan của trầm cảm, kèm theo một số dấu hiệu khác.
Hai Triệu Chứng Chính
- Tâm trạng buồn bã, có thể kèm theo hay khóc, bi quan trước mọi việc.
- Mất động lực, giảm hứng thú với mọi việc, kể cả sở thích trước đây.
Bảy Triệu Chứng Liên Quan
- Rối loạn giấc ngủ
- Thay đổi khẩu vị
- Chuyển động chậm chạp hoặc dễ bị kích động
- Cảm giác tội lỗi, thất vọng về bản thân
- Mệt mỏi
- Khó tập trung hoặc giải quyết vấn đề đơn giản hàng ngày
- Suy nghĩ về cái chết hoặc có ý định tự tử
Dấu Hiệu Khác
- Không thể thực hiện các hoạt động sinh hoạt hàng ngày cơ bản nhất.
- Một số trường hợp kèm theo hoang tưởng, ảo giác.
Việc đánh giá triệu chứng trầm cảm gặp khó khăn khi bệnh nhân mắc các bệnh lý khác (ung thư, nhồi máu cơ tim, tiểu đường…). Ví dụ: mệt mỏi, sút cân trong bệnh tiểu đường là hậu quả của bệnh, không được tính là triệu chứng trầm cảm.
3. Nguyên Nhân Gây Trầm Cảm Nặng
- Trầm cảm nhẹ và vừa không được điều trị kịp thời có thể tiến triển thành trầm cảm nặng. Đây là nguyên nhân chính và trực tiếp nhất.
- Yếu tố di truyền: Con cái có bố mẹ bị trầm cảm có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
- Giới tính: Tỷ lệ nữ giới mắc trầm cảm cao gấp đôi nam giới do áp lực công việc, gia đình, con cái, ít thời gian chăm sóc bản thân và chia sẻ.
- Stress kéo dài: Căng thẳng kéo dài làm mất cân bằng tâm lý. Sang chấn tâm lý như mất người thân cũng là nguyên nhân gây bệnh.
- Ảnh hưởng của một số bệnh: Chấn thương sọ não, tai biến mạch máu não, u não, sa sút trí tuệ…
- Mất ngủ thường xuyên: Trầm cảm nặng cần được điều trị để tránh hậu quả xấu.
Chèn liên kết nội bộ: Tìm hiểu về 5 loại trái cây cúng tổ nghề may.
4. Dấu Hiệu Và Nguy Cơ Tự Sát
Hầu hết bệnh nhân trầm cảm có ý nghĩ về cái chết, thậm chí là ý định và hành vi tự sát. Ban đầu, họ nghĩ rằng bệnh nặng (mất ngủ, chán ăn, sút cân, mệt mỏi) sẽ dẫn đến cái chết. Dần dần, họ cho rằng chết đi để giải thoát khỏi đau khổ. Ý nghĩ này trở thành niềm tin rằng người xung quanh sẽ tốt hơn nếu họ chết, từ đó hình thành ý định và hành vi tự sát. Khi phát hiện bệnh nhân trầm cảm có ý định tự tử, cần cho họ điều trị nội trú tại khoa tâm thần.
Mật độ và cường độ ý định tự sát rất đa dạng. Một số bệnh nhân chỉ mới nảy sinh ý định tự sát (1-2 phút trước đó). Trường hợp nặng hơn, ý nghĩ tự sát tái diễn (1-2 lần/tuần), họ có thể cân nhắc kỹ trước khi hành động.
Họ có thể chuẩn bị sẵn (dao, dây thừng, thuốc độc, thuốc ngủ…) và chọn địa điểm, thời gian vắng người để tự sát. Một số bệnh nhân lên kế hoạch chi tiết để đảm bảo thành công, viết thư tuyệt mệnh, thông báo cho người thân. Những hành vi này giúp xác định bệnh nhân có nguy cơ tự sát cao để có biện pháp can thiệp kịp thời.
Tuy nhiên, không thể dự đoán chính xác bệnh nhân trầm cảm có tự sát hay không và khi nào tự sát.
Động cơ tự sát xuất phát từ mong muốn chấm dứt cảm xúc đau khổ, sự tra tấn đang hành hạ họ. Về mặt lâm sàng, triệu chứng của bệnh nhân trầm cảm có và không có hành vi tự sát giống hệt nhau. Điểm khác biệt duy nhất là những người có ý định tự sát thường có tiền sử tự sát.
Chèn liên kết nội bộ: Tham khảo thêm về cách ghi gửi quần áo cho người âm ngày giỗ.
Hỗ trợ điều trị trầm cảm nặng cần thời gian và kết hợp nhiều phương pháp: thuốc, liệu pháp tâm lý, vận động, chế độ ăn uống.
Nguy cơ tự sát cao nhất ở bệnh nhân trầm cảm nặng, nhưng cũng có thể gặp ở mức độ nhẹ hoặc vừa. Trầm cảm nặng thường phát triển từ trầm cảm nhẹ hơn không được điều trị kịp thời.
Do đó, khi có biểu hiện trầm cảm, cần đi khám ngay để xác định mức độ bệnh và phương án điều trị. Chuyên gia tâm lý, tâm thần sẽ sử dụng các biện pháp đánh giá, trắc nghiệm tâm lý, liệu pháp tâm lý kết hợp xét nghiệm cận lâm sàng.
Chèn liên kết nội bộ: Đừng bỏ lỡ bài viết về cá mè một lứa.
Kết Luận
Trầm cảm nặng là một bệnh lý nghiêm trọng có thể dẫn đến hậu quả đáng tiếc là tự tử. Việc nhận biết các dấu hiệu và tìm kiếm sự hỗ trợ y tế kịp thời là vô cùng quan trọng. Gia đình và người thân đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và động viên người bệnh trong suốt quá trình điều trị.
