“Chừa” là từ ngữ phổ thông trong tiếng Việt, trong khi “trừa” lại là một biến thể đặc trưng của tiếng Nghệ Tĩnh. Bài viết này sẽ phân tích sự khác biệt giữa hai từ này và làm rõ nghĩa của “trừa” trong tiếng địa phương.
Trên mạng xã hội, cuộc tranh luận về việc sử dụng “chừa” hay “trừa” mới đúng chính tả đang diễn ra sôi nổi. Nhiều nhà ngôn ngữ học khẳng định “chừa” mới chính xác, còn “trừa” không có nghĩa. Quan điểm này hoàn toàn đúng trong ngữ cảnh tiếng Việt phổ thông. Tuy nhiên, “trừa” lại mang ý nghĩa riêng trong phương ngữ Nghệ Tĩnh. Đối với người dân địa phương, “trừa” được sử dụng thay thế cho “chừa” trong giao tiếp hàng ngày. Ngủ trương hay chương cũng là một ví dụ về sự khác biệt vùng miền trong ngôn ngữ.
1. Phân Biệt “Chừa” và “Trừa”
Để hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa “trừa” và “chừa”, hãy cùng xem xét một vài ví dụ:
| Ví dụ | Tiếng Phổ Thông | Tiếng Nghệ |
|---|---|---|
| Cho chừa/trừa | Cho chừa | Cho trừa |
| Chừa/Trừa lại | Chừa lại | Trừa lại |
| Chừa/Trừa ra | Chừa ra | Trừa ra |
2. Nghĩa Của Từ “Trừa” Trong Tiếng Nghệ
Việc sử dụng “chừa” hay “trừa” phụ thuộc vào ngữ cảnh và người nói. Khi viết văn bản hoặc sử dụng tiếng Việt phổ thông, “chừa” là lựa chọn đúng chính tả. Ngược lại, khi giao tiếp với người Nghệ Tĩnh, “trừa” mới đúng chuẩn địa phương, tương tự như trường hợp “chậm trễ” thành “trậm trễ”.
Từ “trừa” mang nhiều sắc thái nghĩa khác nhau:
- Động từ: Chỉ hành động bớt lại, dành riêng một phần cho mục đích khác. Ví dụ: “Trừa lại méng đất mần nhà” (Chừa lại miếng đất làm nhà).
- Khẩu ngữ: Có nghĩa là trừ ra, không động chạm đến, vì kiêng nể hoặc khinh ghét. Ví dụ: “Trừa cấy mặt hấn ra” (Chừa cái mặt nó ra), “Trừa đến tra” (Ớn tới già). Góc khuất vệ sinh khách sạn: Dùng khăn tắm lau bồn cầu cũng là một vấn đề nhạy cảm cần được “trừ ra” khi thảo luận.
- Bỏ hẳn, không tiếp tục: Vì biết là không hay hoặc có hại. Ví dụ: “Đập cho trừa” (Đánh cho chừa).
Kết Luận
Tóm lại, “chừa” và “trừa” cùng mang nghĩa tương tự nhau. Khi viết, hãy dùng “chừa” để đúng chính tả tiếng Việt. Khi giao tiếp với người Nghệ Tĩnh, hãy sử dụng “trừa” để thể hiện sự am hiểu và tôn trọng văn hóa địa phương.
