Tiếng Việt vô cùng phong phú và đa dạng với những sắc thái tinh tế. Một ví dụ điển hình là từ “ba”, vốn dĩ chỉ số lượng, nhưng lại mang nhiều ý nghĩa khác nhau khi kết hợp với các từ khác. Bài viết này sẽ cùng bạn khám phá ý nghĩa và nguồn gốc của những cụm từ thú vị bắt đầu bằng chữ “ba”, đặc biệt là “ba hoa chích chòe”. lọng cọng là gì
Từ “ba” xuất hiện trong nhiều cụm từ mang sắc thái tiêu cực, miêu tả những tính cách không mấy tốt đẹp. Ví dụ như: ba búa, ba bứa, ba bớp (ngang bướng), ba lia, ba gai/ba gai ba góc, ba kẹo (keo kiệt), ba lém (lém lỉnh), ba xàm, ba toác, ba nhe, ba xạo, ba lơn (nói bông lơn), ba rọi (pha tạp), ba đía, ba vạ (bừa bãi), ba láp, ba lốp, ba lăng nhăng (lông bông), ba xi đế, ba chớp ba nháng (vội vã), ba lô ba la, ba sớn ba sác (vô ý tứ), ba trợn ba trạo, ba trật ba vuột (không ăn khớp), ba sồn ba sựt (lở dở)… cô liêu là gì
Thành ngữ “ba que xỏ lá” chỉ sự lừa dối, gian lận. Một số người cho rằng nó bắt nguồn từ một trò bịp bợm thời xưa. Dù vậy, tách riêng “(bọn) ba que”/“(đứa) xỏ lá” vẫn mang nghĩa tương tự.
Nhiều từ “ba” có nguồn gốc từ tiếng Pháp, ví dụ như ba gai (pagaille – ngang ngạnh), sau này phát sinh thêm “ba gai ba đồ”, “ba gai ba ngạnh”. Ba nhe (panier – người khuân vác) lại thành “đá cá lăn dưa”. Ba dớ (paille – vụn kim loại) thành “ba dấm ba dớ” (vớ vẩn). Ba láp (từ palabre – tầm phào, lếu láo). Ba xí ba tú (par-ci, par-tu – biết lõm bõm, hời hợt). Ba đá (soldat – lính Pháp) lại được dùng để chế giễu.
Từ “bavard” (già chuyện, khoác lác) thành “ba hoa”, và người Việt sáng tạo thêm ba hoa chích chòe, ba hoa xích đế, ba hoa xích tốc, ba hoa thiên địa, ba hoa thiên tướng… Tất cả đều chỉ người nói nhiều, phóng đại, khoe khoang.
“Ba hoa xích đế” là cụm từ gây nhiều tranh luận. Theo Vũ Bằng, nó bắt nguồn từ “ba xị đế”. “Đế” là rượu nấu bằng cỏ đế. Vì độc quyền nấu rượu thuộc về người Pháp, nông dân phải nấu lậu bằng cỏ đế ngoài ruộng.
“Ba xị đế” vì uống ba xị là say, mà say thì nói tào lao. Nhưng “xị” sao thành “xích”? Xị là một phần tư lít, có lẽ bắt nguồn từ chai xá xị. Nếu vậy, “xị” chỉ mới xuất hiện khoảng trăm năm. 20 ý tưởng kinh doanh buôn bán đồ ăn vặt online đắt khách “hái ra tiền”
Trong thơ văn cổ chỉ thấy “bầu/nậm/vò” chứ không thấy “xị”. Từ điển Huỳnh Tịnh Paulus Của (1895) cũng không ghi nhận “xị”, chỉ có loạn xị, xuôi xị.
Tóm lại, những từ ngữ bắt đầu bằng “ba” trong tiếng Việt thường mang sắc thái tiêu cực, hài hước hoặc chế giễu. Chúng phản ánh sự sáng tạo và tinh tế trong ngôn ngữ của người Việt. bi hùng là gì
Việc tìm hiểu nguồn gốc và ý nghĩa của những cụm từ này giúp chúng ta hiểu sâu hơn về văn hóa và lịch sử ngôn ngữ. so vai rụt cổ
